- محمد شمس العلماء (شَ سُلْ عُ لَ)
شیخ محمد مهدی بن (ملا) غلامعلی. مشهور به حاجی آقاخوندبن حسن بن رضا بن خدابنده بن رضابنده (متوفای 1331 ه. ق). پدر وی در عبدالرب آباد قزوین ساکن و در آن حدود مشهور و صاحب ریاست دینی بود. محمدمهدی مقدمات علوم را در قزوین نزد علمای مشهور آن شهر فراگرفت، سپس به تهران آمد و چند سالی در مدرسه دوستعلی خان معیرالممالک به تکمیل تحصیلات خود پرداخت. و درسال 294 هجری قمری بر حسب انتخاب اعتضادالسلطنه وزیر علوم به سمت یکی از مؤلفان چهارگانه (نامۀ دانشوران) در ادارۀ دارالتألیف پذیرفته شد. مؤلفان کتاب مزبور تا آخر عمر اعتضادالسلطنه (1298 هجری قمری). تحت نظر وی برای جلد اول کار کردند و پس از وفات آن شاهزاده آن اداره و همه متعلقات آن به حکم ناصرالدین شاه به اعتمادالسلطنه منتقل گردید و وی فضلای عضو ادارۀ دارالتألیف یا دارالترجمه را وامی داشت کتابهایی که خود او موضوع آنها را اقتراح میکرد تألیف کنند و سپس خود وی آنها را به اسم خویش منتشر می کرد، مثلاً کتاب ’المآثر و الاّثار’ به قلم شمس العلماء صاحب ترجمه است و دیگر جزو اعظم سه جلد ’مطلع الشمس’ نیز عیناً به انشای اوست (مگر شرح احوال شعرای فارسی). وی از دوستان و همکاران صمیمی عبدالوهاب قزوینی (پدر علامۀ فقید محمد قزوینی) بود و در سنی قریب 70 سالگی درگذشت. (فرهنگ فارسی معین). رجوع به سبک شناسی ج 3 ص 371، فهرست کتاب خانه مدرسه سپهسالار ج 2 ص 241 شود